Theo Trung tâm kiểm soát dịch bệnh (CDC), virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, kim loại, … là những nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề trên thực phẩm, từ đó gián tiếp gây hại cho sức khỏe của con người. Ngay cả trong quá trình chế biến món ăn, chất gây hại tồn tại trên bề mặt đồ dùng, trong không khí cũng có thể xâm lấn và trở thành vấn đề nghiêm trọng. Do đó, việc giữ cho không gian nhà bếp luôn ở trong tình trạng sạch sẽ cũng như sử dụng các công cụ để làm sạch thực phẩm là điều vô cùng quan trọng.
Từ hơn 100 năm trở lại đây, ozone (O3)- chất khí có tính oxy hóa khử mạnh chỉ sau flo và gốc OH- đã được ứng dụng tại châu Âu và châu Á trong vai trò khử độc thực phẩm, khử trùng và làm sạch không khí, bề mặt đồ vật. Điều này đã mở ra hướng đi mới trong ngành công nghiệp thực phẩm cũng như tính an toàn thực phẩm trong mỗi gian bếp gia đình.
Ozone là gì?
Ozone là một chất khí được tạo thành bởi 3 nguyên tử oxy (O). Vì có liên kết kém bền nên chúng dễ dàng phân hủy thành khí oxy (O2) và nguyên tử oxy (O). Chính nguyên tử oxy tự do là yếu tố để hình thành các phản ứng, giúp ozone dễ dàng phản ứng với hợp chất hóa học cũng như vi sinh vật.
Trên thực tế, ozone được ứng dụng trong hệ thống xử lý nước từ năm 1893 nhưng đến năm 1906 chúng mới thực sự trở thành chất bảo quản thực phẩm, giúp ngăn chặn sự xâm nhập, phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
Theo bảng xếp hạng các chất hóa học có tính oxy hóa mạnh, ozone được đánh giá là chất hoạt động mạnh mẽ và hiệu quả hơn clo- chất khử trùng được sử dụng phổ biến hiện nay. Nếu như clo để lại dư lượng trong lượng, sản sinh phụ phẩm gây tác động xấu cho sức khỏe người dùng thì ozone có thể khắc phục các vấn đề trên, ngay cả kim loại nặng như sắt, mangan hay lưu huỳnh cùng hợp chất gây mùi khó chịu sinh ra từ thực phẩm cũng được ozone loại bỏ dễ dàng.
Dựa trên những lợi ích đáng kể của ozone, ngành khoa học hiện đại đã cho ra đời nhiều thiết bị tạo khí ozone mới, có khả năng sản sinh lượng lớn ozone, đáp ứng tối đa yêu cầu thực tế.
Khí ozone nhân tạo được sản xuất tại chỗ và sử dụng ngay sau khi được sinh ra. 2 phương pháp chính được áp dụng để tạo ozone đó là sử dụng ánh sáng cực tím hoặc tia lửa điện. Dưới tác động của dòng điện, khí oxy có sẵn trong tự nhiên bị phân tách và trở thành các nguyên tử oxy. Nguyên tử oxy quay lại liên kết với nhau hoặc với phân tử oxy và trở thành ozone.
Ứng dụng của ozone trong bếp ăn công nghiệp
Bếp ăn công nghiệp thường là bếp ăn tại nhà hàng, bếp ăn tại trường học, cơ quan, … Với đặc điểm sản xuất một lượng lớn thức ăn, phục phụ nhiều người, trong hầu hết các khâu của quá trình chế biến thực phẩm, máy móc được sử dụng. Tuy nhiên, cũng chính điều này làm giảm khả năng an toàn thực phẩm, vi khuẩn, nấm mốc, chất độc có thể tồn tại trên bề mặt thiết bị, đồ dùng, trong không khí và tấn công rau, củ, thịt cũng như đồ ăn sau khi chế biến.
Bằng những lợi ích mà ozone mang lại, máy ozone đã được ứng dụng rộng rãi trong các căn bếp công nghiệp với nhiều vai trò khác nhau.
-
Khử độc thực phẩm
Khử độc thực phẩm là ứng dụng hàng đầu của ozone trong bếp ăn công nghiệp. Việc khử độc thực phẩm bằng ozone diễn ra tương đối đơn giản. Khí ozone được sục trực tiếp vào trong nước, tạo thành nước ozone hóa.
Sau một thời gian ngắn được bổ sung trong môi trường nước, ozone nhanh chóng phản ứng với dư lượng thuốc trừ sâu, nấm mốc, vi khuẩn gây hại tồn tại trên bề mặt thực phẩm.
Cần lưu ý rằng, ozone chỉ có tác dụng với các trên tồn tại trên bề mặt thực phẩm, những chất nằm sâu bên trong không thể tác động tới. Sau khi rửa thực phẩm với nước ozone hóa, cần rửa lại với nước sạch để loại bỏ xác vi sinh vật.
Máy ozone Dr.Ozone được sử dụng để khử độc thực phẩm
-
Khử mùi, khử trùng không khí
Sự xuất hiện của nhiều loại thực phẩm khác nhau, đặc biệt là thịt, cá, tôm, cua khiến không gian nhà bếp xuất hiện một hỗn hợp mùi. Khi các hợp chất hữu cơ phân hủy, chúng tạo thành mùi đặc trưng, là dấu hiệu cho thấy sự tồn tại của vi khuẩn.
Để đảm bảo tính an toàn thực phẩm cũng như sự dễ chịu cho nhân viên, khách hàng, mùi nhà bếp cần được xử lý nhanh chóng. Một số phương pháp khử mùi như quạt thông gió, máy hút mùi, … không thể giải quyết vấn đề triệt đề.
Máy ozone là thiết bị được đề xuất để giải quyết vấn đề. Chúng mang đến các lợi ích đáng kể như:
- Tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc, …
- Loại bỏ hạt dầu mỡ, chất bẩn tồn tại trong không khí cũng như hệ thống thông gió của căn phòng
- Xử lý hợp chất hóa học, bao gồm cả những chất sinh ra trong quá trình chế biến thực phẩm
Mặc dù mang đến hiệu quả khử mùi không khí cao, nhưng ozone không để lại dư lượng, chúng cũng không yêu cầu kỹ thuật lắp đặt phức tạp, dễ dàng tích hợp trong hệ thống xử lý khói bếp/ hệ thống thông gió trong bếp công nghiệp. Những ưu điểm này là lý do giải thích tại sau, máy ozone ngày càng được ứng dụng rộng rãi.
Mô hình hệ thống xử lý khí thải nhà bếp
-
Làm sạch bề mặt, dụng cụ đồ dùng chế biến
Giữ cho bề mặt dụng cụ chế biến thực phẩm luôn sạch sẽ cũng là điều mà đầu bếp và nhân viên trong bếp thương mại cần tuân thủ. Trước đây, các dung dịch làm sạch hóa chất được ưa chuộng bởi chúng có giá thành rẻ, dễ sử dụng và lau vết bẩn nhanh chóng. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu thực tại lại chứng minh rằng, chất làm sạch bằng hóa chất mang đến nhiều bất lợi hơn tác dụng mà chúng có.
Với công nghệ ozone hiện đại, nước ozone hóa được dùng trực tiếp để rửa dụng cụ. Chúng cũng có thể được lưu trữ trong bình xịt và sử dụng để làm sạch nhiều vật dụng khác nhau trong nhà bếp. Không để lại dư lượng, không sản sinh phụ phẩm, có thể xử lý cả vi sinh vật cũng như chất gây mùi, vì vậy, ozone trở thành công cụ làm sạch lý tưởng cho không gian nhà bếp.
-
Xử lý nước thải
Nước thải là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ô nhiễm môi trường hiện nay. Và chúng ta không thể phủ nhận rằng, nước thải từ nhà hàng, bếp ăn công nghiệp góp phần tích cực vào việc phát triển thực trạng này.
Để xử lý nước thải bếp ăn công nghiệp đạt tiêu chuẩn, cần áp dụng nhiều phương pháp khác nhau như: Lọc, lắng, hóa sinh, … Trước khi nguồn nước được đưa trở lại môi trường tự nhiên, chúng được đưa tới bể khử trùng, đảm bảo rằng vi sinh vật gây hại được loại bỏ ở mức tối đa.
Ozone thường được sử dụng trong giai đoạn khử trùng nước thải, chúng xử lý vi khuẩn tốt hơn so với các phương pháp khử trùng truyền thống. Trong một số trường hợp, ozone cũng được sử dụng ở các giai đoạn trước đó, hỗ trợ quá trình xử lý diễn ra tốt hơn.
-
Bảo quản thực phẩm/ đồ ăn
Một vai trò khác của ozone trong bếp ăn công nghiệp đó là bảo quản thực phẩm, đồ ăn. Theo một nghiên cứu thực tế, khí ozone làm chậm quá trình chín của rau quả, điều đó đồng nghĩa với việc thời gian bảo quản thực phẩm được diễn ra lâu hơn.
Ozone được sử dụng trong kho chứa thực phẩm
Ở một khía cạnh khác, khi ozone khử trùng bề mặt một cách toàn diện, vi sinh vật không còn tồn tại trên bề mặt thịt, cá, tôm, thức ăn sau chế biến đồng nghĩa với việc nguy cơ chúng bị phân hủy bởi vi khuẩn cũng diễn ra lâu hơn.
Như vậy, có thể thấy, máy ozone mang đến nhiều lợi ích khác nhau cho bếp công nghiệp. Chúng không chỉ đảm bảo sự an toàn cho các món ăn mà còn là công cụ hàng đầu để khử mùi, diệt khuẩn và bảo quản thực phẩm tốt hơn.
Khi đại dịch COVID-19 đang diễn ra một cách phức tạp, việc ứng dụng công nghệ ozone càng trở nên quan trọng. Hàng loạt các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, ozone có khả năng làm bất hoạt virus corona.